Ngành thép Việt Nam bắt đầy hình thành từ đầu những năm 1960 với mẻ gang đầu tiên được sản xuất với sự trợ giúp của Trung Quốc vào năm 1963. Trong vòng 15 năm từ sau khi mẻ thép cán đầu tiên được ra đời năm 1975, ngành thép phát triển ở mức độ cầm chừng. Thay vì sản xuất trong nước với giá thành cao, Việt Nam áp dụng phương án nhập khẩu thép giá rẻ từ Liên Xô cũ và các nước Đông Âu nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước với sản lượng dao động từ 40,000 đến 80,000 tấn/năm.

Kể từ năm 1990, với sự thành lập và quản lý của Tổng công ty Thép Việt Nam, ngành thép đã có những bước tiến đáng kể, ngày càng gia tăng sự quan tâm từ các nhà đầu tư nước ngoài cũng như từ các ngành nghề trọng điểm khác như cơ khí, xây dựng và quốc phòng. Các doanh nghiệp thép tư nhân, doanh nghiệp liên kết hoặc thuộc sở hữu nước ngoài được thành lập với số lượng ngày càng lớn, cùng đóng góp xây dựng ngành thép Việt Nam phát triển mạnh mẽ.

Trong giai đoạn 5 năm trở lại đây, sản xuất thép tại thị trường Việt Nam liên tục tăng trưởng và có xu hướng lùi dần về đầu chuỗi giá trị, tập trung vào phát triển các sản phẩm bán thành phẩm nhằm phục vụ cho công đoạn sản xuất thép. Sản lượng của các mặt hàng thép xây dựng, ống thép và tôn mạ sản xuất trong nước đều tăng trưởng mạnh trong giai đoạn 2015-2018 với mức tăng lần lượt là 51%, 69% và 40%. Từ năm 2017, Chính phủ đã bắt đầu thận trọng hơn trong việc quy hoạch ngành thép gắn với bảo vệ môi trường, đặc biệt là đối với đầu tư nước ngoài vào ngành thép, sau một số sự cố gây môi trường nghiêm trọng có liên quan đến các doanh nghiệp FDI.

Với sự tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm qua, ngành thép Việt Nam đã có bước phát triển đáng kể trong khu vực và giữ vai trò ngày càng quan trọng trong ngành thép khu vực Đông Nam Á và cải thiện vị trí trong ngành công nghiệp thép thế giới. Theo World Steel, Việt Nam đứng ở vị trí thứ 14 trong top 50 quốc gia sản xuất thép thô lớn nhất thế giới năm 2019, tăng 12 bậc trong vòng 5 năm từ vị trí 26/50 năm 2014. Bên cạnh đó Việt Nam cũng là nhà nhập khẩu thép đứng thứ 4 trên thế giới với sản lượng 10.5 triệu tấn trong năm 2019. Trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam dẫn đầu trong sản xuất thép với sản lượng 14.5 triệu tấn trong năm 2018, chiếm hơn 30% tổng sản lượng thành phẩm của khu vực. Việt Nam cũng là nước xuất khẩu thép lớn nhất khu vực, tăng từ 1 triệu tấn trong năm 2010 lên 6 triệu tấn trong năm 2018. Tuy nhiên, trong năm 2019, ngành thép Việt Nam gặp nhiều khó khăn đến từ việc gia tăng bảo hộ đối với các sản phẩm thép ở những thị trường lớn, cùng với sự suy giảm của thị trường bất động sản. Sản lượng sản xuất thép trong năm 2019 ở mức thấp nhất trong 4 năm trở lại đây, tăng 4.4% so với năm 2018.

Từ đầu năm 2020, dịch Covid-19 đã tác động mạnh đến toàn bộ ngành thép trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng. Sản xuất, bán hàng và xuất khẩu thép đều bị ảnh hưởng, biên lợi nhuận của các doanh nghiệp thép trong nước chịu thiệt hại nặng nề. Bên cạnh đó, xu hướng bảo hộ trên thị trường quốc tế vẫn tiếp tục gia tăng một cách khắt khe hơn, đồng thời thị trường xây dựng, bất động sản trong nước vẫn chưa có dấu hiệu hồi phục cũng góp phần gây ra nhiều khó khăn hơn cho sự phục hồi của ngành thép.