Tóm tắt về ngành Lâm Nghiệp Việt Nam:

Ngành Lâm Nghiệp Việt Nam là một ngành quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, đóng góp giá trị trên các mặt kinh tế - xã hội - môi trường và an ninh quốc phòng của đất nước. Năm 2018, Việt Nam là quốc gia đứng thứ 5 trên thế giới, thứ 2 châu Á, và dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản. Tăng trưởng toàn ngành luôn giữ ở mức ổn định: 6,01% năm 2018, 4,98% năm 2019, 5,03% quý I/2020.

Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), vào năm 1943, Việt Nam có 14,3 triệu ha rừng tự nhiên, với độ che phủ là 43%. Tuy nhiên do các cuộc chiến tranh tàn phá nặng nề, diện tích rừng giảm mạnh, năm 1990 chỉ còn 9,18 triệu ha rừng với độ che phủ là 27,2%. Giai đoạn 1990 – 2005, FAO ghi nhận rừng Việt Nam có mức mở rộng vừa phải. Năm 2011, tỉ lệ che phủ của Việt Nam đạt gần bằng trạng thái trước chiến tranh ở mức 40,2% theo số liệu của Forest Trend, nhưng chất lượng rừng vẫn kém. Diện tích rừng tự nhiên suy giảm nhanh chóng còn 10%. Nạn lâm tặc vẫn là mối đe dọa lớn đối với rừng nhưng không được thống kê rõ ràng. Việc khai thác tài nguyên rừng và phá rừng để phục vụ sản xuất nông nghiệp ở một số nơi cũng được cho là trở ngại cho công cuộc phục hồi rừng.

Tốc độ tăng giá trị sản xuất Ngành Lâm Nghiệp Việt Nam duy trì ở mức trung bình: năm 2017 đạt 6,6%, năm 2019 đạt từ 5 – 5,5%, mục tiêu năm 2020 duy trì ở mức 5 -5,5%. Theo công bố hiện trạng rừng toàn quốc của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: năm 2017 đạt 14.415.381 ha với độ che phủ 41,45%, năm 2018 đạt 14.491.295 ha với độ che phủ 41,65%, năm 2020 đạt 14.609.220 ha với độ che phủ 41,89%, năm 2020 mục tiêu đạt tỉ lệ che phủ rừng toàn quốc là 42%. Hầu hết diện tích rừng thuộc sở hữu nhà nước với 77%, 22% sở hữu tư nhân, 1% các loại sở hữu khác. Vào năm 2016, Thủ tướng chính phủ đã chỉ đạo chấm dứt việc khai thác rừng tự nhiên, bao gồm khai thác chính và khai thác gỗ gia dụng rừng tự nhiên, khai thác tận thu tận dụng. Thông báo 511/TB-VPCP của Văn phòng chính phủ ghi nhận những chuyển biến trong việc phục hồi và phát triển rừng, tình trạng mất rừng giảm, tuy nhiên vẫn diễn ra các vi phạm.

Công nghiệp Chế biến gỗ và lâm sản phát triển mạnh, đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Năm 2018, Việt Nam có khoảng 4.500 doanh nghiệp chế biến gỗ, trong đó 1.500 doanh nghiệp có sản phẩm xuất khẩu. Theo báo cáo của Tổng cục Lâm nghiệp, năm 2019, giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản đạt 11,2 tỷ USD tăng 107% so với kế hoạch đặt ra là 10,5 tỷ, đồng thời tăng 20% so với năm 2018. Quý I/2020, gỗ và các sản phẩm từ gỗ là một trong tám mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, giá trị xuất khẩu đạt 2.576 tỷ, tăng 13,9% so với cùng kỳ năm trước. Các sản phẩm từ gỗ và lâm sản của Việt Nam đã được xuất khẩu sang 140 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó, các thị trường xuất khẩu chính bao gồm Trung Quốc và Hoa Kỳ với tỉ trọng tương ứng là 10,5% và 51% trong tổng giá trị xuất khẩu lâm sản cả nước. Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 đã khiến Ngành Gỗ chịu ảnh hưởng nghiêm trọng với trên 80% các đơn hàng từ thị trường Mỹ và EU bị hủy hoặc dừng.

Trước đó, Ngành Lâm Nghiệp Việt Nam, đặc biệt là Ngành Gỗ, đang nỗ lực để đổi mới và phát triển theo hướng bền vững. Thứ nhất, hầu hết giá trị sản phẩm từ gỗ xuất phát từ sản xuất, trong khi đó trên thị trường thế giới, tỉ lệ giá trị sản phẩm từ thiết kế và từ sản xuất là 70/30. Do đó, Ngành Lâm Nghiệp đang thúc đẩy đầu tư để hoàn thiện chuỗi giá trị, nhấn mạnh vào giai đoạn thiết kế đến thương hiệu. Thứ hai, Ngành Chế Biến Gỗ xuất khẩu Việt Nam có sức hút với các nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài kể từ sau chiến tranh thương mại Mỹ - Trung. Tính đến cuối năm 2019, có 966 doanh nghiệp FDI hoạt động trong ngành với tổng số vốn là 6,3 tỷ USD. Nguồn FDI dồi dào sẽ giúp Ngành Gỗ hoàn thiện chuỗi cung ứng và tiếp cận chuyển giao công nghệ. Thời gian qua cũng cho thấy tiềm tàng gian lận thương mại từ một số doanh nghiệp FDI Trung Quốc. Thứ ba, với việc ký kết Hiệp định đối tác tự nguyện về thực thi luật lâm nghiệp, quản trị rừng và thương mại lâm sản (VPA/FLEGT) với Liên minh châu Âu (EU), thị trường xuất khẩu của Việt Nam sẽ được mở rộng, thể chế về quản lý rừng được cải thiện, tình trạng khai thác và thương mại gỗ trái phép sẽ được giải quyết. Chúng tôi dự báo rằng Hiệp định sẽ góp phần vào sự phát triển bền vững của Ngành Chế Biến Gỗ xuất khẩu Việt Nam.